Perfectionisme wordt vaak omschreven als een positieve eigenschap, maar in feite is het de valkuil van nauwkeurigheid. Ware perfectie bestaat namelijk helemaal niet en dus blijf je streven naar iets ongrijpbaars. Een paar tips om hier beter mee om te gaan.

In mijn coachpraktijk kom ik ze regelmatig tegen: mensen die het volmaakte nastreven. Niets is goed genoeg en dingen kunnen daardoor altijd beter. Lukt iets wel, dan leggen ze de lat simpelweg hoger zodat ze er toch niet meer helemaal aan voldoen. Dit kost hen niet alleen erg veel energie, maar zorgt ook dat zaken soms niet afkomen omdat ze er tegenop gaan zien. Geen constructieve eigenschap dus.

Wat perfectionisme betreft onderscheiden de Canadese psychologen Paul Hewitt en Gordon Flett drie verschillende gebieden waar het voorkomt:

  • De eisen die je aan jezelf stelt: jouw lat ligt onmogelijk hoog en je hebt veel zelfkritiek. Een fout neem je persoonlijk op en deze wordt vaak groter gemaakt dan hij eigenlijk is. 
  • De eisen die anderen jou opleggen: in jouw ogen verwachten anderen van jou dat je perfect bent. Aan hun eisen kun je echter onmogelijk voldoen.
  • De eisen die jij aan anderen oplegt: je verwacht perfectie van je omgeving. Voldoen ze niet aan jouw verwachtingen, dan raak je teleurgesteld of zelfs boos. Je begrijpt niet dat anderen niet aan jouw standaarden kunnen voldoen.

Je kunt met name op een bepaald gebied perfectionistisch zijn, maar ook op alledrie. Kenmerkend daarbij is dat perfectionisten echte zwart-witdenkers zijn. Ze hebben een statische mindset, die prestaties koppelt aan eigenwaarde. Lukt iets, dan betekent dat een boost voor je eigenwaarde. Mislukt iets, dan neem je dat jezelf heel erg kwalijk. Pas als je de beste bent, ben je echt de moeite waard. 

Kwetsbaarheid

In feite kun je perfectionisme zien als een manier om om te kunnen gaan met falen en kwetsbaarheid. Het geeft een gevoel van controle over de dingen in je leven, waardoor je jezelf de moeite waard vindt. Door jezelf echter zo afhankelijk te maken van het oordeel van anderen en door de lat steeds een stapje hoger te leggen, is het geluksgevoel vaak van korte duur. Zodra iemand anders beter blijkt dan jij of de feedback een keer wat minder positief is, slaat je zelfbeeld direct om.

In plaats van de perfectionist in jou de boel over te laten nemen, werkt het vaak beter om wat milder voor jezelf te worden. Coaching kan hier erg in helpen. Door anders te leren kijken naar perfectionisme en het om te buigen naar iets constructievers kun je je leven een stuk aangenamer maken. Dat is vaak een kwestie van de bron van het perfectionisme vinden en daar mee aan de slag gaan. Wil je hier eens over doorpraten? Neem gerust contact met mij op.